Biometrik tizimlar
Biometrik tizimlar — bu texnologiyalar insonning unikal biologik xususiyatlariga asoslanib, shaxsni aniqlash va tasdiqlash uchun ishlatiladigan usullar. Ular ko'pincha xavfsizlik va kirishni boshqarish (SKUD) tizimlarida qo'llaniladi. Biometrik tizimlar an'anaviy parollar, kartalar yoki PIN-kodlardan farqli o'laroq, insonning jismoniy yoki xulq-atvoriga asoslangan identifikatsiyani ta'minlaydi, bu esa xavfsizlikni sezilarli darajada oshiradi.
Asosiy biometrik texnologiyalar:
Barmoq izlari skaneri:
Eng keng tarqalgan biometrik texnologiyalardan biri. Har bir insonning barmoq izi noyobdir va identifikatsiya qilish uchun ishlatiladi.
Ko'p hollarda, barmoq izlari o'qish uchun maxsus skanerlar qo'llaniladi.
Keng qo'llaniladi: ofislar, uylar, banklar va boshqa xavfsizlik talab qilinadigan joylar.
Yuzni tanib olish:
Yuzni tanib olish texnologiyasi kameralar orqali yuzning geometriyasini (ko'zlar, burun, og'iz joylashuvi va boshqa nuqtalar) o'qib, uni oldindan saqlangan ma'lumotlar bilan solishtiradi.
Tez va aniq ishlaydi, shuningdek, masofadan turib ishlashi mumkin.
Keng ko'lamda aeroportlar, banklar, davlat va jamoat joylarida qo'llaniladi.
Ko'z qorachig'i yoki raduzha pardasi skaneri:
Ko'zning raduzha pardasi (iris) har bir insonda noyob bo'lib, bu texnologiya uni yuqori darajadagi aniqlik bilan skanerlash imkonini beradi.
Barmoq izlariga qaraganda ko'proq xavfsizlikni ta'minlaydi, chunki raduzha pardasini soxtalashtirish qiyinroq.
Ko'pincha maxfiylik talab qilinadigan joylarda yoki yuqori xavfsizlikdagi ob'ektlarda qo'llaniladi.
Ovoz orqali tanib olish:
Odamning ovozi ham noyobdir va uning akustik xususiyatlariga asoslanib identifikatsiya qilinadi.
Asosan call-markazlar, bank xizmatlari yoki ovozli yordamchilarda qo'llaniladi.
Kaft venalari skaneri:
Bu texnologiya odamning kaftidagi venalarni maxsus infraqizil nurlardan foydalangan holda skanerlaydi.
Kaftning ichki venalari hamma uchun noyob bo'lib, bu texnologiyani juda ishonchli qiladi.
Xavfsizlikning yuqori darajasini talab qiladigan muassasalarda, masalan, banklarda yoki ilmiy markazlarda ishlatiladi.
Yurish xulqini aniqlash:
Bu texnologiya odamning yurish tarziga asoslanadi. Har bir insonning yurish qoidalari noyob bo'lib, kameralar yordamida kuzatiladi va tahlil qilinadi.
Bu texnologiya nisbatan yangi, lekin jamoat joylarida xavfsizlikni oshirish uchun qo'llaniladi.
Biometrik tizimlarning afzalliklari:
Yuqori xavfsizlik: Biometrik ma'lumotlar shaxsga xos bo'lganligi sababli, ularni yo'qotish, unutish yoki o'g'irlash deyarli imkonsizdir.
Qulaylik: Kartalar, parollar yoki boshqa aniqlash vositalarini eslab qolish yoki olib yurish shart emas.
Tezkorlik: Biometrik identifikatsiya tez va samarali amalga oshiriladi, bu esa kutish vaqtini qisqartiradi.
Kirishni boshqarish: Ko'pincha SKUD tizimlari bilan integratsiyalashgan holda ishlatiladi, bu esa kirishni to'liq nazorat qilish imkonini beradi.
Biometrik tizimlarning qo'llanilishi:
Ofislar va korxonalar: Xodimlarning kirishini nazorat qilish va ish vaqtini hisoblash uchun biometrik tizimlar keng qo'llaniladi.
Banklar: Mijozlarning hisob raqamlariga yoki seyflarga kirish uchun biometrik xavfsizlik tizimlari qo'llaniladi.
Aeroportlar: Yo'lovchilarni aniqlash va xavfsizlikni ta'minlash maqsadida ishlatiladi.
Davlat muassasalari: Yuz, barmoq izi yoki ko'z qorachig'i skanerlari orqali muayyan joylarga kirishni boshqarish.
